Biểu đồ phát triển của trẻ ở tháng thứ 18 phát triển về thể chất
Các phần cơ lớn
• Xuống cầu thang bằng cách bò lùi, nêu đi xuống cần có người giữ tay
• Cúi xuống nhặt đồ ở dưới sàn mà không bị ngã
• Kéo ghế đến giá để đồ và cố gắng leo lên
• Cố gắng trèo ra khỏi giường
• Đi rất nhanh nên đôi khi bị ngã
• Chạy với dáng người đứng thẳng, đôi lúc bị ngã
• Trèo lên ghê của người lớn rồi xoay người ngồi xuống được
• Khi bắt bóng sẽ dùng cả hai cánh tay để bắt
• Nhảy lên bằng cả hai chân
• Cố gắng đá quả bóng nhưng vẫn chưa đá trúng.
Các phần cơ nhỏ
• Nhặt được những đồ nhỏ như hạt nho khô ra khỏi lọ hoặc hộp
• Mỏ được mỗi lần 2-3 trang sách
• xếp hình được khoảng 3-4 tầng
• Cầm bút chì vẽ những nét rối rắm.
Phát triển về ngôn ngữ
• Nói theo thành từ
• Khi được hỏi sẽ nói và chỉ đúng các bộ phận trên cơ thể
• Bày tỏ mong muốn bằng cách nói tên đồ vật mà mình muốn
• Cố gắng hát các bài hát đơn giản
• Biết dùng đại từ nhân xưng bằng cách xưng tên
• Biết nói “chào”, “tạm biệt”, “cảm ơn”
• Thích nghe nhạc và nhảy theo điệu nhạc
• Nói và chỉ đúng những hình ảnh trong sách (đã từng nhìn thấy và nhớ được)
• Hiểu những câu hỏi đơn giản, bắt đầu nói được từ có hai âm tiết
• Thích bắt chước cách đối thoại của người lớn nhưng không nói được thành câu.
Phát triển vể tâm sinh lý
• Chưa thể chịu đựng được bất kỳ sự bực tức nào
• Thích bắt chước các hành động của cha mẹ
• Vẫn còn hơi sợ người lạ
• Thích biểu diễn và thể hiện hành động ngộ nghĩnh cho mọi người trong nhà xem
• Thích ôm và nghiện búp bê
• Khăng khăng tự làm việc gì đó (thể hiện sự tự do và tự lập)
• Đôi khi sẽ tỏ ra giận dữ bởi sự mệt mỏi, tức giận và khó chịu
• Thể hiện quyền sở hữu, không thích cho trẻ khác chơi đồ chơi của mình.
Phát triển về mặt xã hội
• Thu hút sự chú ý của người khác
• Bắt đầu biết làm theo khi được yêu cầu hoặc nhờ vả
• Phát hiện ra rằng một số việc làm của bản thân có ảnh hưởng tới người khác và học cách phản ứng của người lớn
• Kéo, lôi, cấu, véo những trẻ cùng độ tuổi vì coi các bạn là đồ chơi
• Nêu có vấn đề sẽ tìm người giúp đỡ
• Nếu bị ai đánh thì sê đánh trả ngay lập tức
• Thích dùng từ “không” với cha mẹ
• Thích khoe, biểu diền khi mới biết làm việc gi đó
• vẫn chưa hiểu việc chia sẻ
• Bắt chước làm việc nhà và thích làm một vài việc nhỏ.
Phát triển vể nhận thức và khả năng của các giác quan
• Đã nhớ được đồ vật nào là của ai
• Thích khám phá trong tủ, ngăn kéo, giá đựng đồ, giỏ quần áo
• Biết để ý sự vật trong một khoảng thời gian ngắn
• Biết lấy que để khều đồ chơi nêu tay không với tới được
• Cố gắng bắt chước người lớn cách sử dụng đồ dùng
• Cầm bút chì tô tô vẽ vẽ
• Có thể chơi trò ghép tranh đơn giản
• Đã hiểu được ý nghĩa của từ “bây giờ” và “khoan đã”
• Tô thành góc theo hình được.
Trò chơi và đồ chơi
• Thích chơi kéo, đẩy, lôi, ném…
• Đứng ném và bắt bóng không bị ngã
• Đặc biệt thích một số đồ chơi nào đó
• Chơi điện thoại đồ chơi như thật, nghĩa là biết nó dùng để làm gì và bắt chước cách nói chuyện điện thoại của cha mẹ
• Thích thú với việc chơi thổi bong bóng xà phòng hoặc bóng bay
• Thích chơi những đồ chơi lắp ghép, cho vào lỗ như ghép tranh, hộp thả hình, miếng lắp ghép…
• Thích chơi một mình hơn là chơi với những bạn cùng độ tuổi.
Lịch trình hàng ngày
• Cởi quần áo ra giỏi hơn mặc vào
• Thích được cởi trần, cởi truồng đi khắp nhà
• Bắt đầu biết tập đi vệ sinh đúng thời gian
• Dùng thìa xúc thức ăn tương đối tốt
• Thích cất dọn đồ đạc cho đúng vào chồ của nó Muốn tư làm moi viêc.
Trẻ 1,5 tuổi đã có thể đi lại thành thạo. Việc đi giỏi khiến trẻ thấy mình lớn hơn, có thể làm được những gì mà người lớn làm. Ý nghĩ muốn được tự do, tự chủ là động lực thúc đẩy sự ham hiểu biết ở trẻ.
Trong quá trình leo trèo khám phá những điều thú vị trước mắt, trẻ có thể gặp một số nguy hiểm. Chính vì vậy, cha mẹ cần chú ý đảm bảo an toàn cho trẻ bằng cách cất kỹ những đồ vật nguy hiểm đi.
Các phát triển chung ở tháng thứ 18
• Không ngồi yên. Trẻ ở độ tuổi này có sự phát triển các phần cơ lớn và có nhiều hoạt động cẩn sử dụng đến phần cơ lớn hơn phần cơ nhỏ. vì vậy, cha mẹ không nên thắc mắc tại sao trẻ hoạt động luôn chân tay. Do cơ thể trẻ đang phát triển rất nhanh nên trẻ muốn thử nghiệm những phần cơ lớn xem có thể làm được những gì, bất kể là việc kéo, đẩy những chiếc hộp to, nặng hay cố gắng trèo lên những nơi cao như bàn làm việc của cha.
• Bắt đầu biểu hiện rõ nét trong việc thuận tay trái hay tay phải. Khi cầm nắm bất cứ thứ gì, nêu thuận tay phải trẻ sẽ chỉ dùng tay phải, còn nêu thuận tay trái thì phần lớn sẽ dùng tay trái. Trẻ cũng đã bắt đầu phối hợp được hoạt động giữa mắt và tay tốt hơn. Trẻ có thể xếp hình được hơn 2 lớp, mở sách được khoảng 2 – 3 trang một lần, xoay được nắm đấm cánh cửa và cố gắng mở vòi nước. Trẻ sê phối hợp giữa mắt và tay rất tốt. Còn sự phối hợp giữa hoạt động của cơ miệng và cơ hàm vần chưa được thành thục nên trẻ không thể nhai nhỏ được thức ăn. Vì vậy thức ăn dành cho trẻ không được dai hoặc khó nhai.
• Ham tìm tòi và ghi nhớ. Trẻ sẽ đi lại mở cái này, cái kia, lôi hết đồ vật trong tủ quần áo, ngăn kéo, túi xách của bạn ra và có thể nói được đồ vật của ai để ở đâu. Nêu ai đó đến lấy đồ của mẹ đi trẻ sẽ làm ầm lên tức thì. Bạn nên để cho trẻ tiếp tục nghịch ngợm nếu việc đó không nguy hiểm để trẻ có thể phát triển hơn trong việc quan sát, ghi nhớ hình dáng và phân biệt sự khác nhau của các đồ vật một cách tối đa.
Kỹ thuật giúp trẻ ghi nhớ ở tháng thứ 18
Khuyên khích trẻ chơi trò thả các hình khối hoặc hình con vật vào hộp và ghép những bức tranh đơn giản (chỉ có khoảng 2 -3 miếng ghép). Những trò chơi này sẽ giúp trẻ phát triển kỹ năng ghi nhớ, phân biệt các hình dạng khác nhau, giải quyết vấn đề và phối hợp hoạt động giữa mắt và tay.
• Trẻ độ tuổi này thường hay hỏi. Các mẹ có thể khó chịu khi trẻ cứ chỉ vào tranh rồi hỏi đi hỏi lại “Đây là cái gì?”. Nêu bạn không trả lời hoặc chán không muốn trả lời, trẻ sẽ làm ầm lên ngay tức thì. Bạn nên dùng cách giành quyền hỏi trước để trẻ trả lời và dần dắt để kể cho trẻ nghe những câu chuyện dựa trên hình ảnh đó như “Con gà đâu?”, “Cái gì đây?”, “Đúng thế! Đây là gà con còn đây là gà mẹ”… Bạn chớ vội chán nản với những câu hỏi của trẻ, hãy trả lời trẻ và thay phiên nhau hỏi để trẻ tự tin học những từ mới. Trẻ sẽ nói tốt hơn sau những câu hỏi “Đây là cái gì” đấy các bạn ạ.
Đừng nên mắng khi trẻ nói sai ở tháng thứ 18
Khi trẻ nói sai, cha mẹ và những người xung quanh không nên cười hay mắng trẻ mà hãy nên sửa lại cho đúng với thái độ bình thản. Người lớn cần chú ý lắng nghe cho đến khi trẻ nói xong, không nên thúc giục trẻ đồng thời hãy sửa hoặc giúp trẻ nói được điều muốn nói. Trẻ phải dựa vào việc nói lặp đi lặp lại một từ để luyện cách phát âm và sự tự tin. Bởi vậy, cha mẹ phải cho trẻ thời gian để tập nói, siêng nói chuyện với trẻ, động viên và kích thích cho trẻ nói và chú ý lắng nghe điều trẻ nói một cách thường xuyên.
• Bắt đầu thích tô vẽ. Khi trẻ được 18 tháng tuổi, bạn nên mua bút chì hay màu sáp và giấy cho trẻ được vẽ theo ý muốn, đây cũng là cách giúp trẻ luyện việc dùng tay thường xuyên. Chẳng mấy chốc trẻ sẽ phát triển khả năng điểu khiển cơ tay và vẽ được thành hình.
• Thường sợ những gi mà người lớn sợ, và dề dàng bị lừa cho sợ. Lúc này, cha mẹ hãy giúp đờ trẻ giảm bớt nỗi sợ hãi bằng cách vỗ về và động viên trẻ. Ngoài ra, bạn cũng nên dạy cho trẻ biết nên sợ một số điều như sợ ngã cầu thang…
Nếu có một nguyên nhân nào đó khiến trẻ không tin tưởng vào tình thương yêu của cha mẹ, trẻ dễ dàng sợ hãi một cách vô lý. Vì thế, cha mẹ nên thường xuyên thể hiện tình yêu thương với trẻ, động viên, khuyên khích trẻ dám thể hiện và có tính tự chủ trong mọi hoạt động để trẻ đạt được thành công.
Phát triển về ngôn ngữ ở tháng thứ 18
Các nhà ngôn ngữ học nói rằng trẻ 18 tháng tuổi (những trẻ bình thường) đã biết sử dụng ngôn ngữ để biểu thị mong muốn và khả năng của bản thân (về trí tuệ). Trẻ đã nhận biết và hiểu được nguyên tắc cấu tạo câu, nhưng vẫn cần hiểu thêm các yêu tố thuộc ngôn ngữ và cách sử dụng để có thể sử dụng trong việc giao tiếp và thể hiện nhu cầu của bản thân. Các nhà ngôn ngữ học cũng cho rằng môi trường sống sẽ giúp kích thích và là hình mẫu vể ngôn ngữ cơ bản quan trọng cho trẻ em.
• Cha mẹ phải là hình mẫu cho trẻ noi theo. Hình mẫu đóng vai trò rất quan trọng, tác động nhiều tới việc sử dụng ngôn ngữ của trẻ. Trẻ nhỏ biết cách tập nói giống như người lớn lần đầu tiên học ngoại ngữ. Khi trẻ bắt đầu tập nói một từ hay một cụm từ, cha mẹ phải tương tác lại lời nói của trẻ bằng một câu. Câu này phải là một câu hoàn chỉnh được mở rộng từ lời nói của trẻ và nhấn mạnh tới suy nghĩ và nhu cầu của trẻ. ví dụ khi trẻ nói: “Sữa, hết sữa”, cha hay mẹ có thể nói tiếp: “Đúng rồi, hết sữa vì con đã uống hết”, hay khi trẻ vừa nói “mở” vừa chỉ vể phía hộp bánh thì bạn nên nói: “À, con muốn ăn bánh, muốn mẹ bóc bánh cho đúng không?”.
• Trẻ sẽ biết đặt câu hỏi cơ bản và câu cầu khiên trước khi nói được câu tường thuật.
• Trong lúc xem sách ảnh với trẻ, mẹ có thể hỏi trẻ “Con gà đâu?”, bé sẽ chỉ và nói theo. Đôi khi trẻ sẽ nhìn vào mặt mẹ như muốn hỏi khi không biết bức tranh đó nói vẽ cái gì. Nhưng nhiều lần cho dù biết rằng đó là hình ảnh gì nhưng vẫn hỏi mẹ bởi trẻ muốn câu trả lời thật chắc chắn, và câu trả lời của mẹ sẽ khẳng định điều mà trẻ biết và trẻ phát âm từ đó có chính xác hay không.
• Kích thích cho trẻ nói thường xuyên. Đến độ tuổi này, sự cử động của các cơ quan phát âm là lưỡi, môi và vòm họng của trẻ đã thành thạo hơn, vì vậy, người mẹ nên kích thích cho trẻ nói thường xuyên bằng cách cùng trẻ chơi các trò chơi. Trò chơi mà trẻ thích thú nhất đó là vừa chỉ vừa gọi tên như chỉ và gọi tên các bộ phận của cơ thể, các đồ vật xung quanh… Nhìn chung, trẻ đã nghe và hiểu được khá nhiều, chỉ có điều trẻ vẫn chưa thể nói ra được mà thôi. Nhiều khi việc sử dụng từ của trẻ có thể gây ra nhiều nhầm lẫn cho người lớn, ví dụ trẻ nói “không” nhưng không có ý là từ chối, cha mẹ phải sửa lại để trẻ sử dụng cho đúng.
• Lựa chọn kể những câu chuyện ngắn. Việc kể truyện cổ tích hoặc những câu chuyện dài thường không thu hút được bé con 18 tháng, chuyện mà trẻ quan tâm phải là chuyện xảy ra ngay lúc này và phải là chuyện ngắn gọn mà thôi. Trẻ vẫn chưa thích những câu chuyện “Ngày xửa ngày xưa…” nên mẹ nên lựa chọn những câu chuyện phù hợp với ý thích của trẻ.
• Những bài hát, câu thơ rất tốt trong việc phát triển ngôn ngữ và thu hút sự chú ý của trẻ. Đôi khi trẻ sê hát theo hoặc nói theo không đúng lắm nhưng thích ngân nga trong cổ họng và nhảy theo điệu nhạc, có thể thấy trẻ tỏ ra quan tâm tới giọng của trẻ em như khi có chương trình quảng cáo có giọng trẻ con trên tivi, trẻ sẽ quay ra xem ngay tức thì, nhưng nếu đổi sang giọng của người lớn, lập tức trẻ không quan tâm nữa.
Tư duy về biểu tượng ở tháng thứ 18
Trẻ 1,5 tuổi có sự phát triển vượt bậc về ngôn ngữ. Trong khoảng thời gian này, trẻ sẽ hết sức tích cực phát triển ngôn ngữ của bản thân. Song việc học hỏi của các bé vẫn phải dựa nhiều vào thị giác và xúc giác như thời gian trước. Nghĩa là trẻ vẫn tiếp nhận thông tin từ những việc làm của người lớn và vẫn bắt chước cha mẹ, như trông thấy chiếc điện thoại trẻ sẽ biết rằng “À, chúng ta nói chuyện bằng cái máy này được đấy, trước khi nói phải nhấn chỗ ô vuông trước” rồi sau đó trẻ sẽ làm động tác nói chuyện điện thoại giống hệt cha mẹ.
Ngoài ra, trẻ đã biết những đồ dùng trong gia đình dùng để làm gì, trẻ biết chổi dùng để quét nhà nên sẽ lấy chổi đi quét khắp nhà búa dùng để đóng và sẽ lấy đi gõ khắp nơi nhìn thấy báo thì lấy ra để đọc, hơn thế còn ngồi vắt chân.
Có người nói rằng nêu muốn biết dáng điệu của bản thân ra sao, bạn hãy nhìn vào con trẻ, đảm bảo rằng trẻ sẽ phản ánh lại y hệt hình ảnh của bạn. Điều này còn có nghĩa là trẻ đã phát triển tư duy về biểu tượng hoặc đã biết thể hiện những ý nghĩ khác nhau ở mức cao hơn.
Về thời gian, trẻ vẫn chưa hiểu khái niệm “hôm qua”, “hôm nay”, “ngày mai”, “tuần tới” hay “tháng trước” là như thê nào, nhưng trẻ bắt đầu hiểu được ý nghĩa của từ “bây giờ”, ví dụ: khi mẹ nói với trẻ “Bây giờ con phải ăn cơm rồi đấy nhé!” trẻ đã hiểu được như thê có nghĩa là trẻ phải ăn cơm ngay sau khi mẹ nói xong hoặc trẻ biết rằng phải chờ khi mẹ nói từ “khoan đã”.
Từ này khó hiểu hơn một chút, việc trẻ sẽ hiểu nhanh tới mức nào có lẽ phụ thuộc vào việc cha mẹ có rèn cho trẻ biết chờ đợi hay không. Như vậy, thời gian của trẻ phần lớn chỉ là thời gian của hiện tại hoặc là tương lai rất gần mà thôi, trẻ chưa có ý niệm gì tương lai xa như người lớn.
Phát triển vể mặt xã hội ở tháng thứ 18
Phát triển về mặt xã hội ở thời kỳ ấu thơ này của trẻ đều chịu ảnh hưởng từ cha mẹ và những người thân thiết. Trẻ chĩ có cảm giác tốt đẹp về bản thân khi được sự thừa nhận, khen ngợi và tình thương yêu cũng như sự gần gũi của cha mẹ. Nêu cha mẹ lạnh nhạt với trẻ, chắc chắn trẻ sê không nhiệt tình và cũng lạnh nhạt với người khác giống như vậy.
Trẻ sẽ phát triển mối quan hệ và giao tiếp với người lớn trước tiên, sau đó mới biết giao tiếp với những trẻ đồng trang lứa. Bởi vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi con gái của bạn không chơi với cậu con trai nhà hàng xóm.
Tuy vậy, trẻ con đã quan tâm tới nhau từ khi còn chưa biết đi, biết nói. Một số trẻ rất vui khi nhìn thấy trẻ con cùng trang lứa nhưng lại không thể chơi cùng nhau mà chỉ thích tiên tới túm tóc, chọc tay vào mắt bạn…
Hoặc bạn thử để ý mà xem, nêu trẻ đang làm việc gì hoặc đang chú ý tới điều gì đó mà có trẻ khác đi qua, trẻ sê dừng việc làm của mình lại, ngay lập tức quay ra chú ý đến trẻ lạ, rồi cả hai sê nhìn chằm chằm vào nhau nhưng không bên nào muốn thiết lập mối quan hệ trước.
Nếu được chơi với nhau các bé sẽ giành đồ chơi hoặc cấu véo nhau. Người lớn phải hướng dần trẻ cách chơi với nhau cho hòa hợp, nêu không hòa hợp được với nhau hãy tách riêng từng trẻ ra trước.
Mặc dù trẻ chưa biết chơi với những bạn cùng lứa tuổi, nhưng trẻ cũng muốn được ở gần trẻ khác. Nêu trẻ không có anh em, cha mẹ nên cho trẻ đi chơi với những trẻ khác để trẻ biết rằng những người bạn bé nhỏ là như thê nào, có tình cảm và sở thích giống như trẻ hay không. Đây là cách tạo nền tảng cho việc hòa nhập với bạn bè của trẻ vể sau.
Phát triển tâm sinh lý ở tháng thứ 18
Trong suốt quá trình phát triển, sự thay đổi về tính cách cũng như tâm lý của trẻ diễn ra ở từng giai đoạn, từng thời điểm. Nếu ở trạng thái tốt cả vể sức khỏe và tinh thần thì trẻ 1,5 tuổi thường vui vẻ, hoạt bát, thích thể hiện, thích biểu diễn (như nhảy múa) đôi khi trẻ cũng cảm thấy không vui nếu bị ngăn cản, bị cấm đoán, đây là chuyện bình thường hay xảy ra đối với trẻ ở độ tuổi này.
Ngoài ra trẻ thường bạo dạn làm cái này, cái khác (nếu càng bị ngăn cản thì trẻ càng muốn làm), thích tìm hiểu, khám phá bởi có động lực là sự tò mò. Khi nhìn thấy sự hài hước sẽ bật cười dề dàng và cười thường xuyên.
Trẻ ở độ tuổi này có nhu cầu được thể hiện sức mạnh và quyển lực của bản thân, vì vậy, trẻ rất thích kéo, đẩy những đồ vật to, nặng và chơi những trò chơi quá sức với trẻ như trèo lên cao, cố gắng nhảy từ trên cao xuống đất chống lại việc mặc quần áo. Những hành động của trẻ phản ánh mong muốn tách bản thân ra khỏi cha mẹ, muốn được tự chủ, cần sự tự tin vào bản thân và muốn được kiểm soát người khác.
Tâm trạng của trẻ sẽ phụ thuộc vào sự cân bằng giữa sự tự chủ – sự tự do và sự phụ thuộc. Nếu hai điều này không cân bằng nhau, trẻ sẽ trở nên ngỗ ngược, hay bực dọc và giận dữ.
Cụ thể là nếu trẻ muốn tự làm việc gì đó mà bị cản trở, trẻ rất dễ cáu giận. Trẻ thường muốn tự làm những việc mà người lớn thường làm cho, muốn mẹ giúp làm nhiều thứ, đồng thời vẫn muốn nhận được sự giúp đỡ của người lớn, phụ thuộc vào người lớn.
Điều này chứng tỏ trẻ vẫn có nhu cầu được đối xử như trẻ sơ sinh. Như vậy, cha mẹ cẩn giúp cho trẻ luôn được ở trong trạng thái cân bằng giữa sự tự do và sự phụ thuộc bằng cách cho trẻ được trải nghiệm trong việc làm chủ bản thân và có kỷ luật với bản thân.
Luyện cho trẻ biết làm chủ bản thân ở tháng thứ 18
Cha mẹ nên quy định rằng trẻ phải làm gì trong thời gian nào. Nêu trẻ không được làm thì cha mẹ cũng không được ép buộc một cách cứng nhắc hoặc trừng phạt thật nặng bởi những cách này chỉ tạo nên sự phản kháng ở trẻ mà thôi. Điều quan trọng là khi muốn trẻ làm điều gì, bạn nên nói cho trẻ biết trước để trẻ chuẩn bị tinh thần. Như thế trẻ sẽ không cảm thấy bị ngăn cản hoặc bị ép buộc.
Nhiều lúc cha mẹ có thể quay như chong chóng bởi không theo kịp tâm trạng và nhu cầu của trẻ. Trước tiên bạn hãy bình tĩnh, kiềm chế bản thân, không tỏ ra tức giận với trẻ. Nêu trẻ vẫn tỏ ra bướng bỉnh, hãy bê trẻ vào lòng, ôm ấp để trẻ bình tĩnh lại rồi cho trẻ đi chơi chồ khác, sau đó từ từ giải thích và chỉ ra cách lựa chọn hợp lý cho trẻ: “Con làm như thê không được đâu, hãy làm thê này thì hơn”.
Làm được như vậy nghĩa là bạn đã tìm được cách để trẻ được thể hiện khả năng, sự tự do nhưng không gây nguy hiểm cho bản thân. Điều này phụ thuộc vào quan điểm của cha mẹ trong việc đánh giá xem điều gì phù hợp với tình hình khi đó và phù hợp với khả năng của con mình bởi trẻ còn thiêu kinh nghiệm để biết được rằng cái gì sê xảy ra sau hành động của mình, chính vì vậy, sự giúp đỡ thường xuyên của cha mẹ rất quan trọng trong thời gian này.
Để giúp trẻ phát triển những nhận thức tích cực giữa sự tự do, tự chủ và sự phụ thuộc, cha mẹ phải tạo cơ hội để trẻ tự giúp đỡ bản thân bằng cách để trẻ tự làm những việc như tự xúc cơm ăn, tự xát xà phòng vào người khi tắm, thử tự mặc quần áo, lấy báo giúp cha, bê giỏ đựng quần áo bẩn cho mẹ, và khi trẻ bực tức hoặc cần sự giúp đỡ, bạn hãy nhớ rằng trẻ vẫn còn nhỏ, hãy lại giúp trẻ, an ủi cho trẻ thấy ấm lòng, tin tưởng rằng bạn mãi là chồ dựa của trẻ.
Kỷ luật đối với độ tuổi nghịch ngợm ở tháng thứ 18
Mục đích của việc xây dựng tính kỷ luật cho trẻ ở độ tuổi này không phải việc làm mất đi sự tự do, mà nhằm mở ra những cách thức đúng đắn cho trẻ trong việc tự biết kiềm chê bản thân bởi tất cả trẻ em trong độ tuổi này đều cần tự do để khám phá sự vật bằng cách riêng của mình, song trẻ lại chưa biết cách kiềm chê bản thân.
Nếu chúng ta không tạo cho trẻ tính kỷ luật, trẻ sẽ thiêu nhận thức về lĩnh vực này và chắc chắn trẻ sẽ gặp phải những vấn đề trong việc chung sống với người khác trong tương lai. Ngoài ra, kỷ cương nể nếp hay một số điều cấm kỵ như cấm chạy chơi ngoài đường, cấm chơi ổ cắm điện… là cần thiết vì sự an toàn của trẻ.
Vai trò hết sức cần thiết của những quy tắc hay điều cấm kỵ đối với trẻ ở độ tuổi này đó là giúp trẻ biết quyết định. Trẻ 1,5 tuổi vẫn chưa thể phân biệt được nhu cầu tự do, sự không phụ thuộc với sự phụ thuộc. Vì vậy việc gì cần quyết định hoặc lựa chọn cho đúng có thể sẽ gây khó khăn cho cả trẻ và chúng ta.
Bạn nên quy định rõ ràng giờ nào việc nấy, như khi đến giờ trẻ phải đi tắm hay ăn cơm, cha mẹ hãy nói “Đến giờ phải đi tắm rồi đấy!”, “Đên giờ phải ăn cơm rồi đấy!” để trẻ biết rằng ngay lúc đó trẻ phải làm việc gì và không được làm việc gì. chúng ta chưa thể dùng cách đưa ra những lựa chọn cho trẻ tự do quyết định như “Con sẽ ăn cơm hay sẽ chơi?”, “Con sẽ đi ngủ hay đi chơi?” bởi chắc chắn trẻ sẽ lựa chọn điều mà trẻ thích.
Nhưng cách để giúp trẻ biết tự kiềm chê bản thân và thừa nhận những quy tắc (là những điều mà cha mẹ thấy tốt cho trẻ), chúng ta phải khéo léo, không nên ép buộc trẻ một cách cứng nhắc hay bắt phạt thật nặng bởi những cách này chỉ càng tạo ra sự chống đối ở trẻ mà thôi.
Bạn hãy thử để ý xem, trẻ thích thể hiện tình yêu thương, thích được người khác thể hiện tình yêu thương với mình và trẻ cũng sẽ thể hiện tình yêu thương lại bằng cách ôm cha mẹ, người trông trẻ hoặc người mà trẻ yêu.
Do đó, nêu bạn bày tỏ tình yêu thương hoặc sự khen ngợi với trẻ như “Con giỏi quá! Hãy xem này, đến giờ đi tắm là con đi tắm. Tắm xong người con thơm lừng, thích quá!”, “Con của mẹ giỏi quá, ăn được nhiều cơm chưa này! Con sẽ khỏe mạnh và chút nữa sẽ chạy đi chơi đùa thật vui vẻ nhé?”. Bạn hãy xem kết quả ra sao nhé!
Ngược lại, nếu bạn quát nạt, ép buộc trẻ kiểu như “Ra ăn cơm đi! Sao mà bướng thế? Ăn không chịu ăn, chỉ thích chơi. Thế này thì gầy mà chết à?” thì kết quả sẽ hoàn toàn ngược lại.
Bạn đừng quên rằng, trẻ nhỏ cũng có trái tim. Trẻ biết sự khác biệt trong từng thái độ, lời nói của bạn. Bạn hãy khen trẻ, khuyến khích trẻ đi. Điều này sẽ mang lại kết quả tốt hơn việc đánh mắng trẻ. Ai cũng thích được khen ngợi, thích được người khác yêu quý mà.
Điều quan trọng là bạn phải cho trẻ thời gian chuẩn bị trước khi yêu cầu trẻ làm việc gì, ví dụ như trẻ đang ngồi chơi vui vẻ, đến giờ ăn hoặc tắm, bạn nên nói với trẻ trước một vài phút để trẻ có thời gian chuẩn bị, như thê trẻ sẽ không có cảm giác bị ép buộc hay bị phá hỏng tâm trạng thoải mái.
Để trẻ tự giúp bản thân ở tháng thứ 18
Trẻ ở tuổi này đang đối mặt với hai vấn đề, đó là: muốn được tự chủ, tự giúp đờ bản thân và muốn được cha mẹ giúp đờ. có lúc trẻ sẽ giận nếu bạn đến giúp đỡ trẻ làm việc gì đó và sẽ có lúc tức giận khi không làm được việc gì đó mà không có ai giúp. Bản chất sự giận dữ của trẻ là vì trẻ cảm thấy mình chưa đủ lớn hoặc đủ sức để làm mọi việc để có thể tự giúp đờ bản thân.
Việc tự giúp đỡ bản thân để chứng tỏ sự tự do trong thời gian này của trẻ được thể hiện qua những hành động như: tự cầm thìa xúc cơm ăn, có thể uống nước ở cốc, muốn được tự tắm, cố gắng tự đánh răng… Trẻ sẽ để ý tới việc ăn mặc, tự cởi hoặc mặc quần áo, nhưng trẻ sẽ có thể cởi quần áo, tất và giày dề hơn mặc vào.
Cha mẹ hãy giúp đỡ và động viên khi trẻ cố gắng học cách tự mặc quần áo như vậy. Tốt nhất, bạn nên mua loại quần áo có khóa kéo lớn hoặc những chiếc cúc lớn để dễ dàng hơn với trẻ. Bạn sê thấy trẻ rất tự hào khi tự làm được những việc này.
Luyện cho trẻ đi vệ sinh ở tháng thứ 18
Các chuyên gia về trẻ em lưu ý các bậc cha mẹ khi rèn luyện cho trẻ đi vệ sinh là “không nên nóng vội hoặc ép buộc trẻ”. Các nghiên cứu chứng tỏ rằng việc có thể tự kiểm soát được việc bài tiết của trẻ phụ thuộc vào sự sằn sàng của các cơ vòng và phần não bộ điểu khiển các giác quan.
Qua đồ thị của kết quả nghiên cứu, các nhà tâm lý học trẻ em cho biết thời điểm tốt nhất trong việc rèn luyện cho trẻ đi vệ sinh là khi trẻ bắt đầu để ý tới việc bài tiết, để ý tới chất thải mà mình bài tiết ra và ý thức rằng nước tiểu và phân thải ra là của mình.
Chuẩn bị sẵn sàng cho trẻ trong việc luyện tập tự đi vệ sinh
Mặc dù phải hai hoặc ba tháng nữa trẻ mới có thể tự điều khiển hệ bài tiết của bản thân, nhưng trong tháng này cha mẹ cũng có thể chuẩn bị sẵn tinh thần cho trẻ khi trẻ có thể biểu hiện qua sắc mặt hay động tác, hoặc nói được từ ngắn gọn như “tè” hoặc “ị” (trẻ thường tiểu tiện xong mới nói, nhưng nêu đi đại tiện thì sẽ kịp nói trước).
• Giảm việc đóng bỉm cho trẻ, cho trẻ mặc những chiếc quần chun dề cởi để trẻ có thể cởi được kịp thời và bạn cũng thay cho trẻ nhanh hơn. Việc này sẽ khiên trẻ cảm thấy tự hào vì đã có thể tự giúp đỡ được bản thân.
• Bạn nên chú ý biểu hiện của trẻ những lúc trẻ buồn tiểu tiện hay buồn đại tiện để đưa trẻ vào nhà vệ sinh trước đó chút xíu, nhưng bạn lưu ý nêu bạn ép buộc thì trẻ sẽ nhịn và chống đối lại ngay lập tức.
• Ban ngày trẻ có thể kiểm soát được việc đi tiểu tốt hơn ban đêm. Đê’ giảm tình trạng trẻ hay tè dầm vào ban đêm tốt nhất bạn nên cho trẻ đi vệ sinh sau khi cho trẻ uống nước hay sữa để tạo thành thói quen cho trẻ.
• Không bao giờ được phạt trẻ. Mồi lần trẻ thông báo được cho bạn trước khi trẻ tiểu tiện hoặc đại tiện, hoặc ngay cả khi trẻ tè ra quần rồi mới bảo, cha mẹ cũng nên khen ngợi và động viên trẻ bởi điều này chứng tỏ trẻ đã có tinh thần trách nhiệm với bản thân rồi.
Lưu ý quan trọng đối với các bậc cha mẹ trong việc rèn luyện cho trẻ đi vệ sinh đó là không nên nóng vội ép buộc trẻ. Bạn không thê thúc giục trẻ được nếu hệ cơ điều khiển việc bài tiết của trẻ chưa sẵn sàng.
Trò chơi và đồ chơi ở tháng thứ 18
Trẻ ở độ tuổi này vẫn chưa thích chơi với các bạn cùng tuổi mà chỉ thích lén nhìn nhau mà thôi. Khi bạn đưa trẻ đi chơi với một nhóm trẻ khác, trẻ cũng chỉ chơi được chốc lát mà thôi, nếu cha mẹ không để ý thì sẽ xảy ra cãi cọ giữa trẻ với bạn vì cả hai phía đều không biết phải chia sẻ đồ chơi cho nhau, hơn nữa còn thích lấy đồ chơi mà người khác đang giữ.
Vì vậy, không thể để cho các trẻ tầm tuổi này tự chơi với nhau, người lớn cần phải phân xử ngay khi có sự tranh giành xảy ra.
• Vì đã có thể giữ thăng bằng và di chuyển tương đối tốt rồi nên trẻ thích đi lại và lôi, kéo đồ vật theo. Bởi thế, trong giai đoạn này, trẻ thích nhất là những loại đồ chơi có thể kéo hoặc đẩy được. Trẻ thích nhặt nhạnh đồ đạc cho lên xe đẩy, xe kéo rồi lôi đi khắp nhà.
• Mẹ có thể đưa trẻ đi chơi ở công viên nhưng vẫn phải để mắt liên tục, xem thời gian khi trẻ chơi những trò chơi như cẩu trượt hay đu quay… Dứt khoát bạn không được để trẻ tự chơi một mình.
• Trẻ có thể ném, tung trái bóng mà không bị ngã nhưng chưa thành thạo trong việc bắt hoặc cầm trái bóng. Mặc dù vậy trẻ vẫn rất thích chơi trò ném bóng, bắt bóng với cha mẹ hoặc anh chị. Trẻ cũng rất thích chơi trò ú òa, trò trốn tìm hay đuổi bắt.
• Nếu cha mẹ nào muốn tập thể dục thì hãy chơi trò chơi đuổi bắt với trẻ, đảm bảo bé con của bạn sê thích thú đến mức hò hét toáng cả lên, không dề dàng chịu kết thúc trò chơi mà sê chơi cho đến khi bạn thở phì phò mới thôi.
• Khi chơi trò xếp hình, trẻ xếp được một lát rồi lại làm tung ra. Đôi khi không xếp được, trẻ sê tỏ ra khó chịu, nếu thấy người lớn xếp được tháp cao, trẻ sẽ vội vàng tiến đến phá hỏng ngay lập tức rồi bật cười một cách sảng khoái. Đôi khi trẻ còn lấy những miếng xếp hình để xếp thành hình dài và tưởng tượng đó là đoàn tàu.
• Trẻ trong độ tuổi này đã bắt đầu chơi “giả vờ” như: nói chuyện điện thoại, cho búp bê ăn cơm, cho em đi ngủ hoặc tắm cho em…
• Khi chơi ở sân chơi, trẻ rất thích nghịch nước và cát, bạn có thể để trẻ tự ngồi chơi một mình được khá lâu (nhưng bạn phải ở gần chỗ trẻ chơi). Trẻ thích chơi trò múc nước hay cát vào hộp rồi đổ ra, bạn nên tìm cho trẻ những đồ để trẻ có thể nghịch cát, nghịch nước như thìa để múc cát, xô nhựa, chai nước, cốc nhựa…
• Âm nhạc hay các bài hát cũng là sở thích của trẻ. Khi nghe thấy tiếng nhạc trẻ thường lắc eo, vai, mông theo điệu nhạc và ngân nga trong cổ. Đôi khi trẻ còn cố gắng hát cho thật giống với bài hát được nghe.
• Trẻ bắt đầu đặc biệt thích một hay hai món đồ chơi như gấu bông lông mềm hoặc búp bê. Trẻ thích ôm và ôm ấp, đôi khi còn nghiện chúng, đi đâu cũng mang theo, đặc biệt là lúc đi ngủ. Trẻ độ tuổi này đang trong giai đoạn muốn được tự chủ, nhưng đồng thời cũng rất muốn mẹ ở bên cạnh.
• Nhưng vì mẹ không thường xuyên ở bên cạnh trẻ nên “em gấu” trở thành vật thay thế. Ngoài ra, các vật như trống, xe kéo, tranh ghép đơn giản, bàn ghép hình… cũng là những đồ chơi được trẻ yêu thích.
Nguồn ebook : Sổ tay sự phát triển ở trẻ
