Chăm sóc trẻ ở mỗi giai đoạn, độ tuổi khác nhau, bố mẹ cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp để giúp trẻ phát triển toàn diện. Để xây dựng chế độ dinh dưỡng cho bé 4 tuổi, bố mẹ cần có những thông tin, kiến thức cơ bản về sự phát triển của trẻ ở độ tuổi này.
Cần lưu ý tuỳ thể trạng của con, bố mẹ lựa chọn thực phẩm dinh dưỡng phù hợp.
Đặc điểm phát triển cơ thể trẻ 4 tuổi
Ở độ tuổi này, não bộ của bé phát triển khoảng 80% so với não trưởng thành. Quá trình này sẽ kéo dài và hoàn thiện đến khi bé 8 tuổi. Một số bé, tiến trình này có thể chậm hoặc nhanh hơn từ 7 – 10 tuổi.
Chiều cao, cân nặng trung bình của trẻ 4 tuổi là khoảng 1,05 – 1,07m và 17kg. Mỗi tháng bé sẽ tăng thêm 0,5 đến 1cm và 100-200g. Ở tuổi này, trẻ vận động rất nhiều. Bé có thể tự chủ được hành động, tự làm một số việc cá nhân như: đánh răng, mặc áo quần, mang dép, ăn cơm, leo trèo, vui chơi mà không cần có người hỗ trợ. Trẻ cũng có khả năng nhận biết rõ các công việc thường ngày: chuẩn bị đồ đi học, đi chơi, đi ngủ,… Bên cạnh đó, bé sẽ có những cảm xúc riêng tư, biết đưa ra ý kiến, quan điểm cá nhân, lựa chọn việc, món đồ yêu thích.
Ở độ tuổi này, bé hình thành thói quen tự lập nên việc gợi ý thức ăn cho con. Bố mẹ cũng nên khéo léo chọn món ăn theo ý thích của bé để vừa đảm bảo dinh dưỡng cho bé 4 tuổi, vừa cho bé thể hiện tính khẳng định bản thân.
Khẩu phần ăn hàng ngày để đảm bảo dinh dưỡng
Một khẩu phần ăn của bé cần đủ các nhóm dinh dưỡng thiết yếu như: protein, gluxit và lipit, vitamin và khoáng chất. Để đảm bảo khẩu phần này, bố mẹ tham khảo một số gợi ý dinh dưỡng cho bé 4 tuổi rất cần thiết:
Sữa và các chế phẩm từ sữa
Sữa tươi, sữa chua, phô mai thường là các món rất yêu thích của trẻ. Các bà mẹ thường chọn món này làm liệu pháp an toàn cho mọi đứa trẻ. Trong sữa tươi, có chưa đầy đủ thành phần dinh dưỡng phù hợp với mọi đứa trẻ. Đối với bé hơi thừa cân, bố mẹ nên tập cho con uống sữa tươi không đường hoặc ít đường. Đối với bé hơi thiếu cân, bố mẹ cho bé uống sữa ít đường hoặc các chế phẩm từ sữa như sữa chua, pho mai, bánh kẹo sữa,… Bố mẹ nên cho trẻ uống sữa can-xi và sữa chua mỗi ngày, sữa chua giúp hệ tiêu hoá của bé khoẻ mạnh hơn, sữa có chứa can-xi giúp bé phát triển hệ xương.
Đạm từ thịt, trứng, cá, tôm
Protein trong thực phẩm này sẽ giúp bé lớn và phát triển. Bố mẹ nên chọn các thực phẩm: thịt, trứng, cá tươi sống để đảm bảo lượng dinh dưỡng nguyên vẹn và tránh chất bảo quản, chất độc khác sản sinh từ trong quá trình đông lạnh.
Bên cạnh cung cấp đạm, các thực phẩm còn cung cấp các vi chất như sắt, vitamin nhóm B, khoáng chất, trong cá (cá hồi, cá thu,…) có rất nhiều omega 3-6-9, rất tốt cho dự phát triển thị giác và trí não cho bé, trong tôm, cua, các loại hải sản giáp xác có nhiều can-xi, giúp xương chắc khoẻ.
Các loại sữa ngũ cốc cũng là lựa chọn ưu việt. Bố mẹ lưu ý sữa ngũ cốc ít béo, nhiều loại đậu và luôn pha với nước sôi để đảm bảo độ chín của ngũ cốc.
Các loại rau, củ, quả
Cả người lớn và trẻ nhỏ đều rất cần thực các loại thực phẩm xanh. Tuy nhiên, không nhiều trẻ thích thú với rau, hoa quả nên nên bé thiếu chất xơ, dễ mắc táo bón. Để đảm bảo dinh dưỡng cho bé 4 tuổi, mẹ có thể lựa chọn nhiều giải pháp để khuyến khích trẻ ăn thực phẩm xanh như: trình bày món ăn đẹp mắt với nhiều hình ảnh thú vị, cắt tỉa trái cây bằng nhiều hình thù dễ thương, tạo cho bé sự thích thú khi vừa tưởng tượng vừa thưởng thức món ăn; mẹ có thể chế biến thành các món con trẻ dễ ăn như: súp rau củ, cháo cải bó xôi, sinh tố, nước ép trái cây,…
Lượng tinh bột mỗi bữa ăn
Cơm, bánh mì, khoai tây, khoai lang, khoai môn,… rất giàu tinh bột và rất cần thiết cho cơ thể trẻ. Tinh bột sẽ tái tạo năng lượng để trẻ thoả mái vui chơi, vận động cả ngày. Tinh bột chứa chất xơ hỗ trợ tích cực hệ tiêu hoá cho bé, tránh táo bón và tiêu chảy, trong tinh bột cũng có nhiều vitamin B và khoáng chất cần thiết. Vì vậy, trong mỗi bữa cơm, mẹ lưu ý lượng tinh bột vừa đủ cho bé.
Khi lựa chọn thực phẩm dinh dưỡng cho bé 4 tuổi, bố mẹ lưu ý tránh chế phẩm tinh bột bằng dầu mỡ như: khoai lang, khoai tây, xôi chế biến bằng cách chiên hoặc ngào đường sẽ không tốt cho hệ tiêu hoá, tim mạch, sâu răng cho trẻ và dễ gây béo phì đối với cơ thể trẻ hấp thu thức ăn tốt.
Chất béo
Chất béo có nhiều trong mỡ động vật, bơ, kem, bánh quy, thực phẩm đóng hộp hoặc chế biến sẵn, thức ăn nhanh… Chất béo cũng là một dưỡng chất quan trọng giúp cơ thể khoẻ mạnh. Tuy nhiên, năng lượng từ chất béo chỉ nên chiếm dưới 30% trong khẩu phần ăn mỗi ngày. Vì ở độ tuổi này, cơ thể trẻ hấp thu chất béo rất dễ dàng và gây thèm “nạp” thêm. Bố mẹ nên sớm dạy cho bé tránh xa thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, nếu không, bé sẽ dễ béo phì.
Ngoài việc đảm bảo các nhóm dưỡng chất cơ bản kể trên, bố mẹ nên thói quen uống đủ nước mỗi ngày cho bé ngay từ khi bé còn nhỏ. Cơ thể dung nạp đủ nước sẽ rất có lợi sức khoẻ, hệ trao đổi chất, tiêu hoá và thải xả chất độc thường xuyên.
Bố mẹ không nên lơ là chế độ ăn uống của trẻ và phụ thuộc vào thực đơn ở trường học, nên phối hợp với cô giáo hoặc nắm thực đơn hằng ngày của con để đảm bảo một chế độ ăn uống khoa học. Bên cạnh đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho bé 4 tuổi, bố mẹ nên kết hợp chế độ sinh hoạt, vận động và ngủ đủ giấc, để giúp bé phát triển thể chất toàn diện.
