Bé đi nhà trẻ (mẫu giáo) là tạo một không gian xã hội khác gia đình, nơi đó vừa mang những lợi ích cho sự phát triển, cũng vừa mang những tiềm ẩn những nguy cơ sức khỏe.
Khi nào cho bé đi mầm non (nhà trẻ) là thích hợp?
Gần đây tôi nhận được nhiều quan tâm của cha mẹ về việc khi nào bé đi nhà trẻ? Và có rất nhiều nhà trẻ có những phương pháp giáo dục khác nhau như PP giáo dục theo Steiner, Montessori và Reggio emilia. Liệu đâu là phương pháp tốt nhất cho bé? Sự khác nhau giữa các phương pháp giáo dục này là gì?
Lợi ích và nguy cơ
Bé đi nhà trẻ (mẫu giáo) là tạo một không gian xã hội khác gia đình, nơi đó vừa mang những lợi ích cho sự phát triển, cũng vừa mang những tiềm ẩn những nguy cơ sức khỏe.
Những lợi ích: bé có cơ hội giao tiếp xã hội, tự độc lập, học hỏi, vui chơi bài bản, khoa học.
Những nguy cơ: Gần đây, Gs.Bs. Saltz, BV New York, Mỹ cho biết: nhà trẻ cũng tiềm ẩn các nguy cơ như bệnh (cúm, và các bệnh nhiệt đới), stress (có sự liên quan giữa gia tăng tỷ lệ táo bón với tỷ lệ stress, tối về ngủ hay mơ và khó ngủ).
Tuổi nào là thích hợp đi nhà trẻ?
Nhiều nơi chấp nhận tuổi mẫu giáo là 2 tuổi và nhiều cha mẹ cho bé đi sớm hơn vì tính chất công việc của cha mẹ các bé. Ở Anh, chúng tôi chấp nhận các bé từ 3-4 tuổi là độ tuổi nên học mẫu giáo của các bé, tuy nhiên ở 1 số địa phương ở Scotland có thể chấp nhận 2 tuổi (nhưng rất hạn chế).
Theo báo cáo của Gs.Bs. Anna, chuyên gia tâm lý trẻ em 29 năm tại Santa-Fe, Mỹ, chưa có độ tuổi tốt nhất cho bé đi nhà trẻ. Theo Gs. Anna: “Độ tuổi hiện nay được các nước đồng ý, kể cả Mỹ, là phù hợp và mang nhiều lợi ích cho bé là 3 tuổi, nhưng tùy một số địa phương, tính chất công việc, và sự phát triển của trẻ mà điều chỉnh sớm hơn, nhưng tốt nhất là không nhỏ hơn 2 tuổi.”
Việc chọn độ tuổi thích hợp cho bé đi nhà trẻ là phụ thuộc vào sự phát triển não bộ và những kĩ năng giao tiếp tối thiểu của bé. Phải đạt được 2 điều này mới mang lại nhiều lợi ích cho việc đi mẫu giáo, nếu không sẽ mang nhiều tác hại hơn là lợi ích, đặc biệt về tâm lý của các bé.
Gs.Linda, ĐH de Montréal, chuyên gia cố vấn giáo dục sớm cho Bộ Giáo dục Canada cho biết 2 yêu cầu cần phải có của 1 trường mẫu giáo:
YÊU CẦU 1: Đó không phải là nơi học CHỮ hoặc VIẾT là chính. Điều này có nghĩa là nơi này học chữ và viết là phụ, vui chơi và các hoạt động xã hội, giao tiếp để phát triển kĩ năng cho bé là chính. Học chữ và viết là dành cho tiểu học.
YÊU CẦU 2: Các chương trình giáo dục trên máy tính và TV là dưới 2 tiếng/ngày. Gs. Linda cho biết: “chúng tôi không khuyến khích dùng nhiều chương trình TV, video, hoặc game máy tính trong các trường mẫu giáo, dù là cho mục đích giáo dục vì chúng tôi có những nghiên cứu cho thấy rằng : việc gia tăng 1.5 giờ/ngày tương tác trên các thiết bị điện tử này ở các bé trên 2.5 tuổi thì sẽ giảm khả năng đọc hiểu và tư duy cho các bé khi bước vào lớp 1”. Do đó, cha mẹ nên tìm các nhà trẻ ít sử dụng các thiết bị điện tử trong giảng dạy là tốt nhất, họ nên có những chương trình tương tác xã hội và giao tiếp với bé là chính.
Dấu hiệu nào biết trẻ chưa sẵn sàng đi mẫu giáo?
Đi mẫu giáo sẽ mang lợi ích nếu bé có đủ 2 yếu tố phát triển là não bộ và 1 vài kĩ năng giao tiếp tối thiểu.
Nếu bé có 1 hoặc cả 2 dấu hiệu sau đây là vẫn chưa nên cho đi nhà trẻ sớm, nên để 1 thời gian (2-3 tháng nữa) thì hãy quyết định.
- Nếu bé chỉ thích bám vào mẹ, ít hoạt động và ít chơi với các bé khác gần nhà, hoặc cả người thân khác ngoài mẹ.
- Nếu bé vẫn chưa biết 1 số kĩ năng cơ bản như nói bập bẹ, biết kêu mẹ khi đi vệ sinh, biết tự mang giày, dép, quần, đầm (nhưng áo có thể chưa biết vì não bộ chi phối kĩ năng phần trên sẽ trễ hơn), biết tự nhai.
Làm gì để khuyến khích bé đi nhà trẻ?
Tuần đầu tiên đi mẫu giáo có lẽ làm bé rất nhiều áp lực vì bé phải làm quen với nhiều cái mới và nhiều người lạ.
Cha mẹ có thể làm giảm áp lực cho bé bằng các cách sau:
- Hãy giành 2 tuần trước ngày đi nhà trẻ để nói về các hoạt động trong lớp mẫu giáo sẽ có. VD như có cô giáo, có bạn học, có đồ chơi, con phải xin đi vệ sinh khi con mắc tiểu. Ở Anh, cha mẹ thường dẫn bé đến 1 số lớp mẫu giáo mà họ định cho bé học để xem và chơi cùng 10-15 phút để các bé quen dần không khí trước ngày đi mẫu giáo chính thức.
- Luôn hỏi bé về việc liêu con có chia sẽ đồ chơi với mẹ không khi chơi cùng bé ở nhà.
- Buổi sáng ngày đến trường thì khuyến khích bé tự mặc đồ, tự lấy balo, tự đánh răng và lấy món đồ chơi mà bé yêu thích muốn mang theo. Bạn đừng làm dùm bé.
- Đừng đến trường quá sớm, đợi có cô giáo và các bạn khác đã đến, nói với bé là bạn sẽ đến đón bé và tạm biệt bé nhẹ nhàng và bước đi nhanh, đừng nhìn lại. Bé sẽ sớm hòa nhập vào lớp, Theo những nghiên cứu, Gs. Anna nói: nếu bạn nhìn lại làm bé khó hòa nhập với lớp hơn, bé sẽ ngồi 1 góc chỉ ôm đồ chơi và chờ bạn đến đón.
Cách phương pháp giáo dục sớm
Theo xu hướng thế giới, tại VN cũng có một số phương pháp giáo dục đã có mặt như Steiner, Montessori và Reggio emilia. Liệu đâu là cách tốt nhất cho các bé
Gs.Laura, chuyên gia giáo dục Bartimore, Mỹ cho biết: không có phương pháp giáo dục nào tốt nhất, mà phải hỏi là phương pháp nào là phù hợp với bé.
Bên Anh, cha mẹ thường đến trường tìm hiểu về phương pháp giáo dục, thiết bị trong lớp và dẫn bé đến học vài buổi thử trong lớp và cho bé làm quen với dụng cụ sử dụng trong lớp. Bên cạnh đó họ xem xét cách mà bé vui thích và phát triển, trước khi quyết định phương pháp nào phù hợp với bé.
Sự khác nhau của 3 phương pháp
1. STEINER: Là phương pháp giáo dục dựa trên các tình huống, câu chuyện để giáo dục bé. GV thường kể chuyện, tạo tình huống cho bé nhận ra đúng sai.
BÉ NÀO HỢP STEINER: Bé trên 2 tuổi có thể thử, bé thích trả lời khi hỏi, bé thích được hỏi.
2. MONTESSORI: Là phương pháp giáo dục dựa trên phát triển kĩ năng vận động và kĩ năng tư duy vì bé sẽ được sử dụng các thiết bị đồ chơi được thiết kế để bé hứng thú và chơi. Lưu ý, các đồ chơi này không quá khó hoặc phải thiết kế phù hợp để bé có thể hứng thú và chơi tới cùng.
BÉ NÀO HỢP MONTESSORI: Tốt nhất là bé trên 3 tuổi, thích các trò chơi.
3. REGGIO EMILIA: là phương pháp giáo dục dựa trên các dự án nhỏ mà cô giáo đề ra. VD bé muốn biết hoa mọc như thế nào, cô giáo có thể dẫn bé ra vườn, cho bé hạt hoa, cho bé bỏ vào đất, tưới nước, đợi 1 tuần cây lên mầm, và 1-2 tuần để ra hoa. Thường là những dự án nhỏ nhưng thực tế để bé hiểu về tự nhiên, xã hội và con người.
BÉ NÀO HỢP REGGIO: Các bé 3 tuổi trở lên, nhưng phải có sự đam mê tham gia vào nhóm, vì các bé sẽ phải hoạt động theo nhóm. Các bé quá hiếu động, hay đánh bạn thì chưa thích hợp.
(Nguồn: Facebook bác sĩ Anh Nguyễn)
